Parzysty narząd męski zlokalizowany jest w mosznie. Odpowiada za produkcję plemników. Do jądra przylega najądrze magazynujące nasienie oraz produkujące wydzielinę, która przyczynia się do dojrzewania plemników. Organy te pełnią ważną rolę w męskim układzie rozrodczym. Czym jest zapalenie jądra? Jakie objawy wywołuje? Jakie są przyczyny tej dolegliwości? Odpowiadamy w dalszej części artykułu. 

Objawy zapalenia jądra 

Parzysty narząd jest podatny na schorzenia, które wynikają najczęściej z infekcji wirusowej lub bakteryjnej przenoszonej drogą płciową. Do najczęściej diagnozowanych zalicza się zapalenie jądra. Objawy towarzyszące chłopcom i mężczyznom w różnym wieku są dość specyficzne i uciążliwe. Zapalenie jądra to stan zapalny, który powstaje najpierw w najądrzu. Rozpoczyna się od obrzęku i bolesności tego organu. Dopiero później zapalenie rozprzestrzenia się na jądro, które staje się twarde oraz powiększone. Skóra moszny bywa zaczerwieniona, a w nasieniu może pojawić się krew. 

Zapalenie jądra jest procesem zapalnym narastającym stopniowo. Może do niego dojść na drodze limfatycznej lub krwionośnej. Do najczęściej występujących objawów towarzyszących schorzeniu można zaliczyć:

  • silny ból jądra i jego powiększenie;
  • obrzęk, powiększenie, stwardnienie połowy lub całej moszny;
  • zaczerwienienie skóry pokrywającej worek mosznowy;
  • samoistne unoszenie się jądra objętego zapaleniem;
  • podwyższona ciepłota ciała, a nawet wysoka gorączka do 40 st. C;
  • bolesne oddawanie moczu, częstomocz;
  • pieczenie i wydzielina z cewki moczowej;
  • wodniak jądra tj. duża torbiel powodująca powiększenie się narządu;
  • ropne przetoki, ewentualnie krew w spermie. 

Niektóre dolegliwości są charakterystyczne dla zapalenia cewki moczowej. Mogą też występować objawy typowe dla prostaty. Niekiedy pojawia się ból w kroczu i okolicach odbytu oraz podczas wytrysku. Ze względu na możliwość występowania schorzeń o podobnym obrazie chorobowym, kluczowa jest diagnostyka. Najczęściej lekarz zaleca wykonanie badania ultrasonograficznego. 

Przyczyny zapalenia jądra 

W większości przypadków chorują młodzi i aktywni seksualnie mężczyźni. Czym spowodowane jest zapalenie jądra? Przyczyny można podzielić na wirusowe, infekcyjne oraz związane z chorobami przenoszonymi drogą płciową. Większość zachorowań występuje u mężczyzn między 17. a 40. rokiem życia. Za zapalenie jąder mogą odpowiadać zakażenia bakteryjne drobnoustrojami, takimi jak dwoinka rzeżączki czy chlamydia. Odnotowywane są zwłaszcza u młodych mężczyzn o ryzykownych zachowaniach seksualnych. 

U pacjentów po 40. roku życia schorzenie występuje często w wyniku infekcji dróg moczowych. Może być spowodowane zakażeniem drobnoustrojami, tj. pałeczka okrężnicy (E. coli), prątkiem trądu (Mycobacterium leprae) i gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), gronkowcami (Staphylococcus) czy paciorkowcami (Streptococcus). Po ukończeniu 60. roku życia występuje najczęściej na skutek zakażeń bakteryjnych przyczyniających się do chorób prostaty. 

Zapalenie jądra zdarza się stosunkowo często u chłopców poniżej 10. roku życia. U niemowląt praktycznie nie występuje. Za przyczynę schorzenia uznaje się wirus świnki (paramyksowirus). Zapalenie jądra występuje najczęściej jednostronnie. W przypadku wirusowej infekcji czynnikami sprawczym jest układ krwionośny. Oznacza to, że wirus dostaje się do jądra poprzez krążącą krew. Dolegliwość ta bywa w ok. 30 % powikłaniem po śwince przebytej w wieku nastoletnim. Do pozostałych przyczyn zapalenia jądra można zaliczyć:

  • nieprawidłowości wrodzone w układzie moczowym – np. zwężenie cewki czy łagodny rozrost stercza;
  • cewnikowanie i inne instrumenty medyczne wprowadzane do penisa;
  • znacznie obniżona odporność wynikająca z poddawania immunosupresji;
  • zakażenie echowirusem, wirusem LCMV, Coxsackie i/lub mononukleozą zakaźną czy ospą wietrzną.

Leczenie zapalenia jądra 

Wybór postępowania terapeutycznego zależy w głównej mierze od etiologii schorzenia oraz rozległości zmian. Co może się przydać na bakteryjne zapalenie jądra? Leczenie schorzenia wywołanego bakteriami polega przede wszystkim na podaniu antybiotyków, leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Farmakoterapia powinna być dobrana indywidualnie do pacjenta. Najczęściej zastosowanie znajdują antybiotyki z grupy fluorochinolonów (np. cyproczy makrolidów. Spośród polecanych leków przeciwbólowych warto wymienić ibuprofen, paracetamol, naproksen. 

W przypadku zapalenia jądra wywołanego zakażeniem drogą płciową wykorzystywana jest często azytromycyna. Lek przyjmuje się jednorazowo doustnie. Przy rzeżączkowym zapaleniu lekarze przepisują zazwyczaj cyprofloksacynę lub ofloksacynę. Leczenie zapalenia nierzeżączkowego polega głównie na podawaniu przez 7 dni doksycykliny. Zabiegi chirurgiczne są przeprowadzane głównie w sytuacji, gdy doszło wytworzenia ropnia w worku mosznowym. 

Jakie są metody leczenia zapalenia jądra? 

W niektórych przypadkach sprawdzą się domowe sposoby na zapalenie jądra. Polecane są zwłaszcza przy zakażeniach wirusowych. W czasie aktywności fizycznej należy korzystać z bardzo obcisłej bielizny i zrezygnować z podnoszenia ciężarów. Niewskazane jest chodzenie na basen w trakcie leczenia. W ramach profilaktyki zaleca się szczepienia ochronne przeciwko śwince oraz przestrzeganie zasad bezpiecznego seksu. Wskazane jest korzystanie z prezerwatyw nie tylko w okresie leczenia. 

Leczenie wspomagające opiera się na spoczynku, uniesieniu moszny ku górze, zastosowaniu zimnych okładów oraz wyżej wymienionych środków przeciwbólowych. Pomocne może okazać się również siedzenie w ciepłej kąpieli przez 15 minut. Z domowych sposobów warto też wymienić stosowanie naparów z ziół o działaniu moczopędnym i przeciwzapalnym. Zaliczyć do nich można skrzyp polny, pokrzywę, nawłoć, babkę lancetowatą czy prawoślaz lekarski. Jeśli zapalenie zostało wywołane zakażeniem przenoszonym drogą płciową, leczeniu farmakologicznemu musi być poddana również partnerka.